Onvoldoende sturingsinformatie

De kwaliteit en informatiewaarde van de paragraaf kapitaalgoederen van gemeenten in Noord-Brabant, Overijssel, Gelderland en Utrecht laat te wensen over, blijkt uit onderzoek van deze vier provincies.

Beleidskader noodzakelijk, grote risico’s

De paragraaf kapitaalgoederen 2024 van alle 158 gemeenten in de vier provincies zijn onderzocht (46% van alle Nederlandse gemeenten). Daarbij is gekeken naar de zes belangrijkste categorieën: wegen, riolering, water, groen, gebouwen en civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen en viaducten. Dit zijn de kapitaalgoederen waarbij een duidelijk vastgesteld beleidskader door de raad noodzakelijk is en de financiële gevolgen en risico’s in alle opzichten voor gemeenten groot zijn.

Onvoldoende over doel en middelen

Conclusies uit het onderzoek in het kort:

93% van de gemeenten geeft geen beeld van de uitbreidingen
51% van de gemeenten geeft niet aan wat de uitgangspunten van het kwaliteitsniveau is
de financiële informatie is ontoereikend
de risicorapportage onvoldoende

Dit beeld sluit aan bij de conclusies uit het jaarlijkse Bouwstenen-onderzoek naar deze paragraaf.

Kapitaalgoederen vergeleken

Maatschappelijk vastgoed scoort in de paragraaf niet echt beter of slechter dan de andere kapitaalgoederen. Alle zes onderdelen van de paragraaf laten te wensen over. Kleine verschillen zijn er wel:

Bij wegen en groen wordt een duidelijker kwaliteitsniveau gegeven dan bij maatschappelijk vastgoed
De status en voortgang van het beleidskader is bij maatschappelijk vastgoed vaker onduidelijk dan bij andere kapitaalgoederen (43% t.o.v. 34%)
Bij maatschappelijk vastgoed hebben we iets vaker een voorziening groot onderhoud (47% t.o.v. 31%)

Bijdrage aan controle en toezicht

Doel van het onderzoek was een bijdrage te leveren aan de controlerende en toezichthoudende taak van de gemeenteraad en provincies, verbeterpunten aan te geven en voorbeelden te bieden die gemeenten kunnen gebruiken om de informatiewaarde van de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen te verbeteren. Er is alleen naar de paragraaf gekeken, niet naar de programma’s. Deze keuze is bewust gemaakt.

Algemene aanbevelingen

Belangrijkste aanbevelingen:

Omvang: informatie over uitbreiding van het bezit ook in de paragraaf op te nemen.
Kwaliteit: duidelijk kwaliteitsniveau aan te geven en de status daarvan
Geld: hier samenvatten wat in de programma’s hierover staat
Risico’s: breng verschil tussen kwalitatieve en kwantitatieve afwijkingen in beeld en licht risico’s en kwetsbaarheden inhoudelijk toe. Gebruik daarbij duidelijke goed te monitoren prestatie-indicatoren. Vermeld ook achterstallig en uitgesteld onderhoud en de risico’s die hiermee gepaard gaan.

In het rapport zijn ook wat voorbeeldtabellen te vinden, maar zonder referentie cijfers zoals wel in onze Handreiking Paragraaf Kapitaalgoederen.

Onderzoek naar begrotingen 2026

De in 2024 uitgebrachte handreiking paragraaf kapitaalgoederen vormt dit jaar de basis voor het onderzoek en de prijs voor de gemeente die het meeste inzicht geeft in haar gebouwen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de trainees van Bouwstenen (gemeenten Hellendoorn, Maastricht, Oss, Roermond, Utrecht), de tien grootste gemeenten van Nederland en gemeenten die zich hiervoor aanmelden. Aanmelden kan tot 23 oktober.

Meedoen? Graag!

Scoort jouw gemeente beter dan het beeld dat hier wordt geschetst als het gaat om maatschappelijk vastgoed? Meld jouw gemeente dan aan voor de prijs door vóór 23 oktober een mail te sturen naar nieuws@bouwstenen.nl.
Kom naar de sessie over sturen op doelen en middelen op de Maatschappelijk Vastgoeddag en kijk samen met ons hoe we dit beter kunnen doen.
Meld je hier aan voor de Maatschappelijk Vastgoeddag op 13 november in de Flint in Amersfoort.